1848 doğumlu İtalyan İktisatçı Wilfredo Pareto’nun 1897 yılında gelir dağılımının eşit olmadığını göstermek amacıyla geliştirdiği bir formülün benzerinin 1907 yılında Amerikan iktisatçı M.C. Lorenz tarafından grafik olarak kullanılmasıyla “Pareto Prensibi” ya da daha çok bilinen adıyla “20/80 Kuralı” ortaya çıkmıştır.
İlk kez Dr J.M. Juran tarafından kalite kontrol alanında uygulanan hipotezin daha sonra hayattaki hemen hemen her alanda kullanılabileceği anlaşılmıştır. İşte bu noktada Wilfredo Pareto ile kendisinin yaşadığı yıllarda kavram olarak bile var olmayan insan kaynaklarının yolları kesişmektedir. Pareto’nun “bir toplumda gelirin %80’lik kısmının toplumdaki %20 lik bir gruba ait olduğu” hipotezinin temelinde yatan düşünce, bugün insan kaynakları profesyonelleri için altın bir anahtar niteliğindedir.
Bugün insan kaynakları departmanlarının sorumluluğundaki birçok problemin çözümünde ve sürecin iyileştirilmesinde Pareto Prensibi’nden hareketle çok daha kısa zamanda, çok daha etkin çözüm yolları bulunabilmektedir. Örnek vermek gerekirse; bir şirkette yaşanan problemlerinin %80’inin nedeni, tüm problem oluşturan nedenlerin %20’sinden meydana gelmektedir. Bir şirkette çalışan kişiler göz önüne alındığında, insan kaynakları departmanına iletilen şikâyetlerin %80’inin tüm şirket çalışanlarının %20’sini oluşturan bir grup ile ilgili olduğunu görebilirsiniz. Günlük operasyonlarımız içerisinde karşılaşılan hemen hemen her problemin analizinde kullanılabilecek bu basit ama etkin yöntem, problemlerin en önemli nedeninin belirlenmesi, tüm nedenlerin ortaya konulması ile birlikte bu nedenlerin hangi önem derecesine sahip oldukları ve çözüm için hangi nedenlere ya da gruba odaklanılması gerektiği gibi birçok kritik bilgiyi bizlere sunmaktadır. Ayrıca Pareto analizi etkin bir performans değerlendirme sisteminde ölçüm ve ödüllendirme konularında da rahatlıkla kullanılabilir. Örneğin bir şirkette işletme için yaratılan katma değerin %80’i, çalışanların %20’lik bir grubu tarafından gerçekleştiriliyorsa bu grubu ödüllendirmek gerekmektedir.
İlk kez 1897 yılında bizlere sunulan ve doğru uygulanması durumunda etkin bir insan kaynakları yönetimi için çok faydalı olacağına inandığım Pareto Prensibi’nin sahibi Wilfredo Pareto’yu saygıyla anıyorum…
